Co to jest wolny rynek?
Wraz z rozwojem przedsiębiorczości europejscy myśliciele zauważyli, że chęć zysku stała się dla ludzi bardzo dużą siłą motywacyjną, ale żeby tak było ich praca (przypomnijmy: talenty, wysiłek i czas) musi przekładać się na efekty. Jeśli się nie przekłada, tzn. ja pracuję a nic mi to nie daje, to po prostu nie będę efektywnie i zaangażowanie pracował.
Co to oznacza w praktyce? Na przykład: jeśli pracując zarabiam przykładowo 1000 złotych monet, z czego państwo zabiera mi 400 złotych monet tytułem podatków postanawiam zwiększać swój wysiłek, organizację pracy, czas na nią poświęcany i zarobię 1200 zł monet, z czego państwo zabierze mi 600 złotych monet, to dochodzę do wniosku, że mój wysiłek się w ogóle nie opłaca, bo i tak zostaje mi 600 złotych monet, a więc jeśli system podatkowy będzie zorganizowany w taki sposób, że lepsze wykonywanie pracy będzie się wiązało z większym zyskiem to będą chciał to robić, a jeśli takiego powiązania nie będzie (jak np. w przypadku systemu komunistycznego: „czy się robi, czy się leży, trzy tysiące się należy”) to po prostu nie będę się starał.
Albo idąc dalej, jeśli staram się być najlepszym w swoim fachu szewcem w mieście i np. za naprawę pary butów biorę od moich klientów 10 złotych. Kiedy w mieście pojawi się inny szewc (tzn. na naszym rynku zwiększy się podaż naprawy butów – czyli to ile rynek jest w stanie dostarczyć tego rodzaju usług), który za naprawę butów będzie brał od klientów 9 złotych to ludzie prawdopodobnie ludzie będą korzystać z jego usług, a nie z moich, a więc będę musiał albo obniżyć cenę, albo podnieść jakość lub szybkość usług. W każdym razie coś będę musiał zrobić, będę musiał lepiej wykonywać swoją pracę.
Obydwa te przykłady pokazują nam, że takie zaplanowanie wymiany dóbr pomiędzy firmami i relacji tych firm do państwa wyzwala w ludziach efektywniejszą pracę kiedy skonstruowane jest w sposób oparty na zasadach czegoś, co nazywamy wolnym rynkiem. Oczywiście, żeby istniał wolny rynek prawo musi regulować pewne zasady, np. to, że swojego konkurenta nie można zabić (za taki czyn grozi sankcja), ale co do innych zasad stopnia tej regulacji rynku przez państwo rozwiązania wcale nie są takie oczywiste.
Oczywiście to krótkie prowadzenie w tematykę wolnego rynku nie wyczerpuje całego zagadnienia, jednak daje nam ważną informację: wolny rynek w skrócie wyzwala w ludziach motywację do tego, żeby się starać, czyli po prostu pracować lepiej (efektywniej wykorzystywać swoje talenty w czasie).
Treści uzupełniające:
